Nawigacja

Wzorce państwowe

Wzorce państwowe

Opublikowane przez : Adam Żeberkiewicz

Państwowe wzorce jednostek miar, utrzymywane przez Główny Urząd Miar, reprezentują najwyższy w kraju poziom dokładności. Są to wzorce jednostek miar uznane urzędowo w Rzeczypospolitej Polskiej za podstawę do przypisywania wartości innym wzorcom jednostek miar danej wielkości fizycznej. Zgodnie z utrzymywaną przez Główny Urząd Miar spójnością pomiarową, wzorce niższych rzędów, będące w dyspozycji urzędów miar, laboratoriów akredytowanych czy przemysłu, odnosi się do wzorców państwowych.

Warunki i tryb uznawania wzorców jednostek miar za państwowe wzorce jednostek miar określa rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 stycznia 2003 r. w sprawie uznawania wzorców jednostek miar za państwowe wzorce jednostek miar (Dz. U. Nr 31, poz. 257) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 lutego 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie uznawania wzorców jednostek miar za państwowe wzorce jednostek miar (Dz.U. Nr 44, poz. 280).

Prezes Głównego Urzędu Miar informuje w drodze obwieszczenia publikowanego w Monitorze Polskim o spełnieniu przez wzorce jednostek miar warunków określonych w powyższym rozporządzeniu.

Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 9 września 2003 r. w sprawie wzorców jednostek miar spełniających warunki określone dla państwowych wzorców jednostek miar (M. P. Nr 44, poz. 660) oraz obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 października 2003 r. o sprostowaniu błędu (M. P. Nr 48, poz. 738). 

Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 24 grudnia 2003 r. w sprawie wzorców jednostek miar spełniających warunki określone dla państwowych wzorców jednostek miar (M.P. z 2004 r. Nr 1, poz. 20).  

Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 12 maja 2004 r. w sprawie wzorców jednostek miar spełniających warunki określone dla państwowych wzorców jednostek miar (M.P. Nr 22, poz. 394).

Jednostki miar w Polsce określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz. U. z 2020 r. poz. 1024) wraz z obwieszczeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2020 r. o sprostowaniu błędu (Dz. U. z 2020 r. poz. 1224).

Państwowy wzorzec jednostki miary  

Miejsce utrzymywania

Miniaturka stanowiska pomiarowego wzorca ciśnienia akustycznego  

CIŚNIENIA AKUSTYCZNEGO

 

Laboratorium Akustyki
Zakładu Mechaniki i Akustyki

Miniaturka stanowiska pomiarowego wzorca wielkości drgań mechanicznych

WIELKOŚCI DRGAŃ MECHANICZNYCH

 

Laboratorium Drgań Mechanicznych
Zakładu Mechaniki i Akustyki

Miniaturka stanowiska pomiarowego wzorca długości. Na zdjęciu m.in. laser oraz syntezer częstotliwości optycznych
 

DŁUGOŚCI

 

Laboratorium Długości Zakładu Czasu i Długości

Stanowisko widoczne na zdjęciu składa się z precyzyjnego stołu obrotowego z łożyskowaniem powietrznym oraz autokolimatora fotoelektrycznego bardzo wysokiej rozdzielczości
 

KĄTA PŁASKIEGO 

 

Laboratorium Długości Zakładu Czasu i Długości

Zdjęcie stanowiska pomiarowego wzorca ilości substancji, czyli mola

ILOŚCI SUBSTANCJI

 

Zakład Chemii Fizycznej i Środowiska

Wzorzec widoczny na zdjęciu składa się z kompletu pięciu kwarcowych płytek kontrolnych

KĄTA SKRĘCENIA PŁASZCZYZNY POLARYZACJI PŁASKOSPOLARYZOWANEJ FALI ŚWIETLNEJ W WIDZIALNYM ZAKRESIE WIDMA 
 

 

Zakład Chemii Fizycznej i Środowiska

Na widocznym stanowisku pomiarowym znajdują się: goniometr-spektrometr II UV-VIS-IR z wyposażeniem, dwa pryzmaty równoboczne oraz dwa pryzmaty wnękowe do pomiaru współczynnika załamania światła cieczy.
 

WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA
  

 

Laboratorium Długości Zakładu Czasu i Długości
  

W otwartej komorze kobieta w białym fartuchu trzyma w rękach lampę, wchodzącą w skład państwowego wzorca jednostki miary strumienia świetlnego.

STRUMIENIA ŚWIETLNEGO 

 

Laboratorium Wzorców Fotometrycznych
i Radiometrycznych Zakładu Elektryczności
i Promieniowania

  

Na zdjęciu Stanowisko pomiarowe do odtwarzania państwowego wzorca jednostki miary światłości kierunkowej. Widoczna m.in. Lampa wchodząca w skład wzorca pośredniczącego jednostki miary światłości kierunkowej.
 

ŚWIATŁOŚCI
  

 

Laboratorium Wzorców Fotometrycznych
i Radiometrycznych Zakładu Elektryczności
i Promieniowania

W szklanym kloszu, na metalowej podstawie znajduje się Prototyp jednego kilograma, wykonany ze stopu platyny i irydu, w kształcie walca o średnicy podstawy równej jego wysokości (ok. 39 mm).

MASY

 

Laboratorium Masy Zakładu Mechaniki i Akustyki

Na zdjęciu w laboratorium widoczny układ pomiarowy, składający się z wzorca pierwotnego opartego na kwantowym zjawisku Josephsona ze złączem o napięciu znamionowym 10 V oraz systemu pomiarowego do kontroli charakterystyk i kalibracji.
 

NAPIĘCIA ELEKTRYCZNEGO STAŁEGO
  

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania

Na zdjęciu wiodczny jest układ pomiarowy składający się z grupy czterech cewek indukcyjnych wzorcowych, o wartości nominalnej indukcyjności 10 mH oraz z precyzyjnych komparatorów i mostków.

INDUKCYJNOŚCI
  

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania

Na zdjęciu w metalowej skrzynce: układ pomiarowy składający się z grupy czterech termostatyzowanych kondensatorów z dielektrykiem kwarcowym oraz precyzyjnych mostków transformatorowych.

POJEMNOŚCI ELEKTRYCZNEJ  
  

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania
  

STOSUNKU NAPIĘĆ ELEKTRYCZNYCH PRZEMIENNYCH O CZĘSTOTLIWOŚCI 50 Hz

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania
  

W skrzynce znajduje się zestaw termoelektrycznych przetworników napięciowych AC/DC.

NAPIĘCIA ELEKTRYCZNEGO PRZEMIENNEGO

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania
  

Na zdjęciu w laboratorium zestaw złożony z: komparatora typ 4764, komparatora pomocniczego typ 4781, przekładnika prądowego typ NCD 200.

STOSUNKU PRĄDÓW ELEKTRYCZNYCH PRZEMIENNYCH O CZĘSTOTLIWOŚCI 50 Hz

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania
  

Na zdjęciu w laboratorium: system pomiarowy wzorca pierwotnego opartego na kwantowym zjawisku Halla.

REZYSTANCJI

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania

Na zdjęciu w laboratorium układ pomiarowy składający się z: multimetrów pracujących w trybie próbkowania napięcia, zestawu boczników prądowych, źródeł prądowych i napięciowych oraz liczników wzorcowych.

MOCY PRĄDU ELEKTRYCZNEGO PRZEMIENNEGO

 

Zakład Elektryczności i Promieniowania

Na zdjęciu jeden z zegarów w laboratorium czasu i częstotliwości.

CZASU I CZĘSTOTLIWOŚCI 

 

Laboratorium Czasu i Częstotliwości
Zakładu Czasu i Długości

  

Na zdjęciu znajduje się układ pomiarowy złożony z termostatyzowanego zwymiarowanego geometrycznie dwuelektrodowego tłokowego naczynia konduktometrycznego, z układu do precyzyjnego ustawienia położenia elektrody tłokowej oraz do automatycznego pomiaru zmian odległości pomiędzy elektrodami, mostka RLC do pomiaru impedancji, przyrządów do precyzyjnego pomiaru temperatury oraz z pierwotnych materiałów odniesienia służących do odtwarzania wartości wielkości przewodności elektrycznej właściwej

PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ WŁAŚCIWEJ ELEKTROLITÓW

 

Zakład Chemii Fizycznej i Środowiska

Na zdjęciu znajdują się: wzorce jednostki miary gęstości wykonane z monokryształu krzemu: prostopadłościan WASO 9.2 o masie 153 g (wzorzec państwowy) oraz kulę SILO2 o masie 1 kg.

GĘSTOŚCI
  

 

Zakład Chemii Fizycznej i Środowiska
  

Stanowisko wzorca państwowego lepkości kinematycznej - miniatura

LEPKOŚCI KINEMATYCZNEJ

 

 

Zakład Chemii Fizycznej i Środowiska

Stanowisko pomiarowe państwowego wzorca jednostki temperatury odtwarzające definicyjne punkty stałe Międzynarodowej Skali Temperatury

TEMPERATURY W ZAKRESIE OD -189,3442 °C DO 961,78 °C 

 

Zakład Chemii Fizycznej i Środowiska
  

Na zdjęciu w laboratorium stanowisko składające się z zestawu termostatyzowanych ogniw wodorowo-chlorosrebrowych, przyrządów do pomiaru siły elektromotorycznej, temperatury i ciśnienia.
 

pH
  

 

Zakład Chemii Fizycznej i Środowiska
  

AKTYWNOŚCI PROMIENIOTWÓRCZEJ RADIONUKLIDÓW
  
Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Izotopów POLATOM w Otwocku-Świerku (wzorzec nadzorowany przez GUM)
  
TEMPERATURY W ZAKRESIE NISKICH WARTOŚCI
(od -259,3467 °C do 0,01 °C)
  
Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN we Wrocławiu (wzorzec nadzorowany przez GUM)
  

 

do góry